Een wereld zonder baarmoederhalskanker? ‘Ik ben ervan overtuigd dat het kan’

November 16, 2023

In Nederland ligt de HPV-vaccinatiegraad zorgwekkend laag. Dat vind ik een beangstigende ontwikkeling. Vaccinatie kan een enorm verschil maken in het voorkomen van baarmoederhalskanker en andere ziekten die door HPV worden veroorzaakt. De officiële doelstelling voor de vaccinatiegraad is 90% voor zowel jongens als meisjes¹, maar de voorlopige percentages liggen momenteel veel lager. De bij het RIVM geregistreerde voorlopige deelname aan de eerste HPV-vaccinatie is 41% tot 58% voor jongens en 62% tot 75% voor meisjes². Wat doen we in Nederland fout? Of belangrijker: hoe kan het (snel) beter?

In een eerdere blog schreef ik over mijn vriendinnen die baarmoederhalskanker hebben moeten doormaken. En de gevolgen daarvan. Nu denk ik aan mijn lieve collega M. die na het bevolkingsonderzoek werd ‘overvallen’ door een afwijkend uitstrijkje en moest worden behandeld tegen een voorstadium van baarmoederhalskanker. Door een combinatie van vaccineren, condoomgebruik en meedoen aan het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker hoeven de jongeren van nu dit niet meer mee te maken. Gelukkig kreeg mijn jongste dochter Valerie haar HPV-vaccin in mei van dit jaar (zie foto), mijn oudste kreeg het vaccin al eerder.

We moeten nu keuzes maken

Kan baarmoederhalskanker een ziekte van het verleden worden? Ja! Laten we een voorbeeld nemen aan Australië, dat afkoerst op eliminatie van aan HPV gerelateerde baarmoederhalskanker in 2035³. Door stevige maatregelen en dito ambitie heeft Australië aanzienlijke vooruitgang geboekt in het verminderen van HPV-infecties en gerelateerde ziekten. Of kijk, dichter bij huis, naar mede-EU-lidstaat Zweden.⁴^,5Daar is men later begonnen dan in Australië, maar hoopt men deze ziekte aan de hand van een krachtig actieplan al voor 2030 te hebben geëlimineerd. En deze week stelde ook de Britse regering het doel om baarmoederhalskanker voor 2040 te elimineren⁶.

Krachten bundelen
Willen we als Nederland in de voetsporen van Engeland, Zweden en Australië kunnen treden, dan moeten we zorgen dat mensen meer weten over de risico’s van HPV en hoe je een infectie kunt voorkomen. Dit is een belangrijk eerste stap in het voorkomen van baarmoederhalskanker en andere ziekten die door HPV worden veroorzaakt. Als geneesmiddelenbedrijf proberen we daaraan bij te dragen, bijvoorbeeld via het informatieplatform Samen tegen HPV.

Laten we leren van de aanpak van andere landen. En ik weet zeker dat er ook in Nederland veel goede ideeën zijn. Dus laten we de krachten bundelen, bijvoorbeeld om beter te begrijpen wat mensen motiveert of juist tegenhoudt om deel te nemen aan een vaccinatieprogramma. Door samen te werken en deze drempels te verlagen, kunnen we direct effect hebben op de HPV-vaccinatiegraad en, als gevolg, het elimineren van onder meer baarmoederhalskanker. Ik ben ervan overtuigd dat het kan. Wie doet er mee?

Hanne Gerritsen
Director Business Unit Vaccines, MSD Nederland

[1] Website Tweede Kamer – Verslag debat Medische Preventie februari 2023 – geraadpleegd op 23 oktober 2023

[2] Website RIVM- Voorlopige cijfers deelname Rijksvaccinatieprogramma | Rijksvaccinatieprogramma.nl – geraadpleegd op 23 oktober 2023

[3] Website NLI/PubMed – Early effect of the HPV vaccination programme on cervical abnormalities in Victoria, Australia: an ecological study – PubMed (nih.gov) – geraadpleegd op 23 oktober 2023

[4] Economist Footprint – A global blueprint for cervical cancer elimination: learnings from Sweden – geraadpleegd op 23 oktober 2023

[5] Europese Commissie – Europe’s Beating Cancer Plan – geraadpleegd op 23 oktober 2023

[6] Website NHE – More vaccines and screenings to drive NHS’s 2040 cervical cancer elimination target | UK Healthcare News (nationalhealthexecutive.com) – geraadpleegd op 15 november 2023

NL-NON-02490

KankerVrijDag: ‘restschade’ na kanker vaak geen onderwerp van gesprek

October 26, 2023

Veel Nederlanders die genezen zijn van kanker kampen nog steeds met ‘restschade’ zoals van mentale en/of fysieke klachten[1]. Hoewel hun omgeving zich daar van bewust is, vraagt bijna de helft (44%) niet actief naar die problemen. Dat blijkt uit een representatieve steekproef in het kader van KankerVrijDag 2023.

Onderzoeksbureau DirectResearch vroeg ruim 800 Nederlanders van 18 jaar en ouder of zij iemand kennen in hun directe omgeving die kanker heeft overleefd. Twee op de drie ondervraagden kent dichtbij wel iemand die genezen is: een familielid (31%), een kennis (18%), een vriend of vriendin (13%), een collega (9%) of de partner (6%).

Het overgrote deel van de respondenten die iemand kennen in hun directe omgeving die kanker heeft overleefd (92%), weet dat survivors na genezing nog steeds problemen kunnen ervaren. Desgevraagd worden vermoeidheid en angst voor terugkeer van de ziekte het meest genoemd. Toch gaat maar iets meer dan de helft van de mensen (56%) daar het gesprek over aan: iets waar veel survivors juist wel behoefte aan hebben. Ook geeft ruim een derde (36%) aan nog nooit praktische of mentale steun te hebben aangeboden. Ruim de helft van de respondenten (55%) geeft aan dit vaker te zullen doen, nu ze weten dat kankervrij niet klachtenvrij betekent.

Oprechte vragen

Volgens Cristina Guerrero Paez, directeur van Borstkankervereniging Nederland, overleeft bij borstkanker ongeveer 90% van de patiënten de diagnose en de behandeling[2]. Dat is heel erg fijn, maar helaas vaak wel met allerlei klachten en late gevolgen -zowel lichamelijk als psychisch,” aldus Cristina Guerrero Paez, directeur van Borstkankervereniging Nederland. “We horen regelmatig dat mensen niet weten hoe ze het gesprek moeten aangaan, maar uit ervaring weten we dat alles goed is. Een oprechte vraag over hoe het met iemand gaat, helpt survivors weer verder.”

Survivors lopen tegen meer zaken aan in het leven na kanker, zeker degenen die wat jonger zijn. Zo is het afsluiten van verzekeringen en hypotheken soms nog problematisch, vertelt Anneke Eikelenboom van Stichting Jongeren en Kanker. “Als organisatie hebben we al veel bereikt om dit voor onze achterban te verbeteren, maar er is nog wel werk aan de winkel. Gelukkig krijgt dit een plek in de Nationale Kankeragenda die volgende maand wordt gelanceerd. En ook wij gaan ons nog meer inzetten voor gelijke kansen.”

Over KankerVrijDag
KankerVrijDag is een dag waarop Nederland viert dat steeds meer mensen tegenwoordig ‘kankervrij’ kunnen worden verklaard. Want hoewel steeds meer mensen de diagnose kanker krijgen[3], stijgt ook de kans dat je geneest of kunt leven met deze ziekte [4]. Op KankerVrij Dag vragen we daar aandacht voor deze positieve ontwikkeling én voor hoe mensen het leven na kanker ervaren. Want kankervrij is lang niet altijd klachtenvrij.

Naasten
Dit jaar staat de dag op vrijdag 27 oktober in het teken van naasten en de rol die zij kunnen spelen bij het steunen van iemand die kanker heeft gehad. Zij worden aangemoedigd om het gesprek aan te gaan met survivors en vaker te vragen hoe het gaat. Dat gebeurt via een mini-campagne op social media met tips en verschillende ervaringsverhalen.

Meer informatie is te vinden op www.kankervrijdag.nl

Initiatiefnemers
KankerVrijDag is een initiatief van MSD Nederland in samenwerking met Borstkankervereniging Nederland, Stichting Jongeren en Kanker, Vereniging Kinderkanker Nederland en KiKa.
Daarnaast wordt het initiatief mede uitgedragen door diverse (patiënten)organisaties, zoals Longkanker Nederland, AYA Jong en Kanker Foundation en Wegwijzer bij Kanker.

NL-NON-02487

[1] Website IKNL – Meer dan 800.000 mensen leven met de gevolgen van kanker – laatst geraadpleegd op 23 oktober

[2] Website KWF – Overleving van kanker | KWF Kankerbestrijding – geraadpleegd op 19 okt 2023

[3] Website IKNL – Kans op kanker toegenomen naar 1 op de 2 Nederlanders (iknl.nl) – geraadpleegd op 19 okt 2023

[4] Website IKNL – Overleving kankerpatiënten stijgt, maar niet bij alle kankersoorten (iknl.nl) – geraadpleegd op 19 okt 2023

Over de grens

October 20, 2023

Er zijn gebeurtenissen die je hele leven een ander verloop geven. Voor mij gebeurde dat alweer 10 jaar geleden. De beste vriend van mijn man, laten we hem vanwege privacyoverwegingen ‘Ruben’ noemen, bleek longkanker te hebben. En zoals dat gaat bij vooral jonge kankerpatiënten – de ziekte greep heel snel om zich heen. Ruben wilde leven, hij had net een leuke vriendin (een raketgeleerde!) en de toekomst zag er goed uit. Maar de ziekte maakte keihard en onmiddellijk een einde aan zijn dromen.

Hij ging nog op zoek naar klinische studies om aan deel te nemen. Het gerucht was dat immuuntherapie een groot verschil zou kunnen maken. Hij vond er een in de Verenigde Staten en we zamelden geld in om het mogelijk te maken. Maar Ruben was al snel veel te ziek om te vliegen en de revolutie in de immuuntherapie kwam voor hem te laat.

Er was een moment dat ik hem nog zag, vlak voor zijn dood. Ik hield zijn hand vast: “Ik ben bang voor de dood,” zei hij. Die uitspraak en het zicht van een ernstig verzwakte Ruben, liggend in het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis, zijn me sterk bijgebleven.

Ruben stierf uiteindelijk op zijn 31^ste. Hij werd begraven op mijn dertigste verjaardag. Het was prachtig weer, er vlogen straaljagers over bij wijze van laatste groet (Ruben was gek van vliegen) en mijn man droeg de kist samen met zijn vrienden. We gingen er doorheen in een waas, het leek alsof we in een jaren-90 muziekvideo waren beland.

De laatste tijd moet ik vaak aan Ruben denken. Zonder hem, zou ik niet werken waar ik nu werk. Dankzij hem, heb ik elke dag de energie en de drive om te vechten voor andere patiënten, zodat zij toegang krijgen tot de middelen die zij nodig hebben. Ruben kon ze niet krijgen, omdat ze simpelweg nog niet beschikbaar waren. Nu zitten we echter in een situatie dat de middelen soms wel al bestaan, maar nog niet beschikbaar zijn omdat ze nog geen vergoedingsstatus hebben gekregen. Soms ten onrechte, omdat we wachten op bepaalde klinische data, onbegrijpelijk genoeg.

Zo is er bijvoorbeeld in het Nederlandse wetenschappelijke debat veel nadruk op bepaalde medische eindpunten: Overall Survival (OS). Hiermee wordt de effectiviteit van een behandeling bepaald aan de hand van het aantal patiënten wat over een langere periode overleefde. Dat is ergens begrijpelijk, want het is een mooi helder eindpunt. Alleen, als we daadwerkelijk mensen willen genezen – zonder terugkeer van ziekte – dan zijn deze eindpunten minder geschikt en zijn er andere eindpunten die gebruikt kunnen worden door de EMA. Want als we wachten op de zogeheten OS-data, dan kan het zomaar jaren duren voordat een behandeling beschikbaar komt in Nederland.

Nederland is een van de laatste landen in Europa zonder toegang tot deze middelen, waar het vroege behandelingen van kanker betreft gericht op genezing – en dat terwijl er reeds een prijsarrangement met VWS is vastgesteld met een maatschappelijk verantwoorde prijs.

We zien dat patiënten dan ook de grens over gaan om behandeling te krijgen – deze behandelingen zijn in België, Duitsland en Frankrijk al lang en breed beschikbaar. In Nederland bevinden zich momenteel honderden, zo niet duizenden mensen, in dezelfde situatie als onze Ruben ooit – alleen bestaan deze middelen nu wel. Laten we een open gesprek met elkaar voeren om deze patiënten te helpen en samen de toegang tot deze middelen verbeteren.

Judith Zuijderhoudt
Director Policy, Communications & Population Health
Director Value & Patient Access a.i.

bedrijfsinformatie

Aandacht voor D&I, net zolang totdat het niet meer nodig is

October 6, 2023

Dankbaar kijk ik terug op de maand september, traditiegetrouw Diversiteit & Inclusie Maand bij MSD. Een maand waarin talloze collega’s activiteiten organiseerden om extra aandacht te vragen voor het bedrijf dat we willen zijn: een bedrijf waar iedereen die er werkt, compleet zichzelf kan zijn. Ook vanuit bedrijfsperspectief is dat van cruciaal belang. Mensen die ‘hun beste ik’ naar het werk brengen, zijn productiever, gelukkiger en tevredener. Daar ben ik van overtuigd.

In ons streven naar gelijke kansen voor iedereen, vieren we onze verschillen. We geloven in de kracht daarvan, of het nu gaat om leeftijd, afkomst, seksuele geaardheid, geloof of wat dan ook. Juist met dank aan die verschillen werken we nog beter aan onze belangrijke missie: baanbrekende wetenschap gebruiken om levens van mensen en dieren wereldwijd te redden en te verbeteren.

De kracht van D&I

In mijn internationale MSD-loopbaan heb ik de kracht van D&I al vaak mogen ervaren. Bijvoorbeeld in Turkije. Ik ben opgegroeid op het platteland van – het zeer diverse – Brazilië, ging in Sao Paolo studeren, liep stage bij MSD en vond daar ook mijn eerste baan. Na rollen in Brazilië, Nederland en Argentinië kreeg ik de kans om de MSD-site in Ankara te gaan leiden.

Van de ruim 100 werknemers was ik de enige die niet uit Turkije kwam, met een andere geloofsovertuiging en één van de zeer weinigen die Engels spraken, en ikzelf sprak ook geen Turks. Ondanks deze ‘drempels’ voelde ik me zeer welkom en gewaardeerd. Maar verdiende ik dat doordat ik ‘mijn beste ik’ meebracht, of kwam dat door de traditionele en hiërarchische lokale normen en waarden?

In het land waar onze dochter werd geboren besloot ik me flink te verdiepen in lokale culturen, geloof, (impact van de) ramadan, enzovoort. Aan de hand van wat ik leerde probeerde ik oprecht verbinding te maken met mijn collega’s, een warme band op te bouwen en hen respectvol te bewegen om te zeggen wat ze echt van iets vonden. ‘Hoe zou jij het aanpakken als jij mij was?’

Er kwamen meer open conversaties, problemen werden beter zichtbaar en mensen kregen meer het gevoel er echt bij te horen. In de fabriek leidde dat tot meer productiviteit en betere scores op het gebied van veiligheid en kwaliteit. En meerdere collega’s is het daarna ook gelukt om internationale carrières op te bouwen. Dát is voor mij de kracht van diversiteit en inclusie.

Het kan altijd beter…

Bij MSD in Nederland hebben we zeven ‘Employee Business Resource Groups’, afgekort EBRG’s: Women’s Network, Rainbow Alliance, Young MSD, Interfaith Organization, Asia Pacific Association, Capability Network en League of Employees of African Descent. Met verschillende doelen, maar dezelfde rode draad: het bevorderen van een werkomgeving waarin elke collega zich thuisvoelt, kan leren, kan groeien, zich veilig, gerespecteerd en gewaardeerd voelt, ongeacht iemands achtergrond.

Ook bij de werving van talent sturen we op diversiteit: in onze teams willen we mensen die hun eigen, unieke achtergrond meebrengen. Mensen die elkaar inspireren met verschillende perspectieven en ervaringen. In de huidige krappe arbeidsmarkt brengt ‘divers werven’ een extra uitdaging met zich mee, maar bij MSD zien we het juist ook als een kans. Oude heilige huisjes gaan soms al om, zoals de eis om Nederlands te kunnen spreken, of bepaalde diploma-eisen…

Doen we het bij MSD dan allemaal perfect? Zeker niet, het kan altijd beter. Ik ken de angst die je voelt als je niet gerespecteerd of aanvaard wordt. Ik leerde m’n lesje door nooit stil te blijven. Blijf je uitspreken, net zolang totdat goede inititiatieven zoals EBRGs en D&I-maand, niet meer nodig zijn.

Darcio Santos
Plant Manager MSD Animal Health Boxmeer

bedrijfsinformatie

MSD beëindigt in 2025 productie van immuuntherapie in Oss

September 28, 2023

Medio 2025 beëindigt MSD de productie van immuuntherapie in Oss en concentreert de productie van immuuntherapie op een beperkt aantal locaties buiten Nederland. Deze locaties werken volgens een aangepaste productiemethode en kunnen gezamenlijk in de volledige wereldwijde behoefte aan immuuntherapie van MSD voorzien. MSD is met verschillende partijen in gesprek over de toekomst van de site. Doel is om maximale werkgelegenheid én productie- en innovatiekracht voor Nederland te behouden.

MSD is in gesprek met verschillende partijen over de mogelijke verkoop van de site. Joost van Zutven, plantmanager: “Bij MSD Biotech in Oss hebben we inmiddels meer dan 25 jaar expertise opgebouwd in development en productie van biologicals. Dankzij die expertise hebben we onze output de afgelopen twee jaar significant weten te verhogen. Dankzij de kennis van onze mensen en een recente moderniseringsslag staat onze locatie er goed voor, met volop mogelijkheden om uit te breiden. Dat wordt door deze strategische beslissing niet anders. Ik zie de gesprekken met mogelijke kopers daarom met vertrouwen tegemoet.”

Groeiende vraag
Door de groeiende vraag naar immuuntherapie, heeft MSD de zogenaamde tweede-generatie productiemethode ontwikkeld. Inmiddels kunnen diverse productielocaties het middel maken volgens de nieuwe methode. Deze locaties hebben voldoende capaciteit om aan de wereldwijde vraag te voldoen. De fabriek in Oss gebruikt deze methode niet en heeft zich de afgelopen jaren gericht op het maximaliseren van de productie volgens de originele methode om aan de toegenomen vraag te kunnen blijven voldoen. De productie van immuuntherapie bij MSD Biotech in Oss zal in 2025 worden beëindigd.

Biotech in Oss
Ruim 25 jaar geleden behoorden wetenschappers uit Oss met de ontwikkeling van de vruchtbaarheidsbehandeling recombinant FSH tot de grondleggers van biotechnologie in Nederland. Dit pionierswerk was de basis voor een innovatief geneesmiddel tegen kanker: pembrolizumab, een van de eerste immuuntherapieën ter wereld. Sinds 2014 wordt het middel onder meer gemaakt bij MSD Biotech in Oss. Het groeide in tien jaar tijd uit tot de meest voorgeschreven immuuntherapie ter wereld.

Toekomst
De komende periode onderzoeken wij hoe we verder vorm geven aan de toekomst, uiteraard in overleg met de ondernemingsraad, de Raad van Commissarissen en de vakbonden. Momenteel is MSD met verschillende partijen in gesprek over de toekomst van de site. Naast het uitfaseren van de productie van immuuntherapie is MSD voornemens om een aantal lab-activiteiten op de locatie Moleneind in Oss te beëindigen en over te dragen naar andere sites. Wel blijft MSD in Oss actief met internationale (kantoor)functies.

Grootste farma-stad in Noord-Brabant
Dit jaar wordt in Oss gevierd dat de farma in de stad 100 jaar geleden begon. In die 100 jaar is enorm veel veranderd. Wat in 1923 begon met Organon, is inmiddels verworden tot Aspen, Pivot Park, Organon en MSD. De sector is altijd blijven groeien, en Oss is de grootste farma-stad in de provincie Noord-Brabant. Dat blijft ook na dit voorgenomen besluit het geval. MSD heeft altijd met trots in Oss geopereerd en geïnvesteerd, met blijvende impact: Oss is een levendige biofarmaceutische hub met bedrijven en kennisinstituten die zich richten op innovaties in de ontwikkeling van geneesmiddelen.

MSD in Nederland
MSD blijft het grootste geneesmiddelenbedrijf in Nederland, met locaties in Haarlem, Boxmeer, De Bilt en Oss. Al 100 jaar zijn we in Nederland actief betrokken bij gezondheid voor mensen én dieren. Met geneesmiddelen en vaccins voor de behandeling van de meest uitdagende ziekten die onze wereld bedreigen. Want levens redden en verbeteren dankzij baanbrekende wetenschap, dat is wat ons drijft.

We bieden innovatieve behandelingen voor een betere gezondheid van mensen en dieren en zijn actief betrokken bij een betere toegang tot gezondheidszorg. En we zoeken naar nieuwe behandelingen voor ziektes waar nog geen antwoord op is. MSD loopt nog steeds voorop in het onderzoek naar het voorkomen en behandelen van ziekten die mensen en dieren bedreigen, zoals kanker, infectieziekten (zoals HIV en ebola) en nieuwe dierziekten.

oncologie

‘Er komt steeds meer aandacht voor vermoeidheid bij kanker’

July 26, 2023

Zoeken naar de balans tussen werking en bijwerking
Lisette Saveur

Lisette Saveur is verpleegkundig specialist bij het in kanker gespecialiseerde Antoni van Leeuwenhoek.* Ze werkt sinds haar negentiende in de zorgin verschillende functies bij het VUmc en het AZL (nu LUMC). Inmiddels is ze verpleegkundig specialist gespecialiseerd in neuro-endocriene tumoren (NET) en erfelijke darmkanker.

‘Neuro-endocriene tumoren zijn zeldzaam,’ vertelt Lisette. ‘Het is zo zeldzaam dat wij medisch specialisten, verpleegkundig specialisten en patiënten uit andere zorginstellingen altijd adviseren om voor de behandeling naar een kenniscentrum zoals het Antoni van Leeuwenhoek te verwijzen. Dat leidt niet alleen tot betere specialistische zorg en behandelopties voor de patiënt, maar ook tot een betere concentratie van kennis. Voor onderzoek heb je grote patiëntpopulaties nodig en die krijg je met zulke zeldzame aandoeningen alleen als je ze samenbrengt in één kenniscentrum.’

Sluipende aandoening

‘De functie van verpleegkundig specialist bij het neuro-endocriene tumoren (NET/NEC) centrum was destijds nieuw, wat inhield dat ik veel vrijheid kreeg om de zorg behandeling in te vullen. Doorgaans heb ik meer tijd voor de patiënt dan een medisch specialist, vooral voor het overdragen van kennis over hun specifieke aandoening en de impact hiervan op hun leven. Wat ik daarbij onder andere heel belangrijk vind is leefstijl, voeding en omgaan met vermoeidheid bij kanker.’

‘We besteden steeds meer aandacht aan de kwaliteit van leven, naar hoe we de juiste balans kunnen vinden tussen de werking en bijwerkingen van een behandeling. Genezen is voor veel van onze patiënten niet meer mogelijk. NET/NEC kanker wordt vaak pas in een vergevorderd stadium ontdekt. Het merendeel van de behandelingen zijn dus levensverlengend of palliatief.’

Vermoeidheid bij Kanker

Een relatief vaak voorkomende klacht bij kanker is vermoeidheid. ‘Het “Ik ben zo verschrikkelijk moe en kan ik daar iets aan doen?” is een veel gehoord probleem.’ Lisette legt uit dat er met de groeiende aandacht voor de kwaliteit van leven, ook steeds meer zorg voor vermoeidheid bij kanker komt. ‘Het is nog niet zo dat we vermoeidheid tijdens het multidisciplinair overleg bespreken. Je kunt het niet medisch behandelen. Maar het wordt in groeiende mate onderkend als probleem, vooral door verpleegkundig specialisten, oncologieverpleegkundigen en de jongere generatie artsen. Neemt niet weg dat meer kennis over het hoe en waarom van vermoeidheid belangrijk is voor iedereen in het zorgproces. In het centrum Kwaliteit van Leven van het Antoni van Leeuwenhoek is er absoluut ruimte voor, en tijdens mijn spreekuur besteden we er desgewenst aandacht aan. Gelukkig spreken patiënten hun vermoeidheidsklachten ook steeds vaker uit.’

‘Soms zit de vermoeidheid helemaal aan het begin, vlak voordat mensen een diagnose kanker krijgen. Maar het frappante is dat er ook mensen zijn die dat helemaal niet hebben. Bij hen is het weer een gevolg van hun dieet, de behandeling of juist van de kanker zelf. Bij sommige vormen van NET-kanker is heftige diarree een van de symptomen, daarmee verlies je voedingsstoffen en vocht, wat je weerstand en energieniveau beïnvloedt. Het helpt als je patiënten daar goed over kunt informeren.’

‘Bij het NET/NEC kenniscentrum bied ik patiënten momenteel meerdere ondersteuningsmogelijkheden. De eerste is natuurlijk psychosociale begeleiding. Wat bij patiënten ook goed werkt is oncologische fysiotherapie, hoewel niet elke patiënt dit vergoed krijgt door de zorgverzekeraar. Patiënten die kampen met spierspanningen geef ik – als ze daar voor open staan – soms yoga-oefeningen. Als ze die met enige regelmaat doen kan dat verlichting van klachten geven. Voor zelfredzame patiënten is er de Untire App, een online programma dat eigenlijk een combinatie van bovenstaande opties biedt. Patiënten kunnen hier thuis op hun eigen tempo mee werken.’

Meer weten over vermoeidheid bij kanker? Kijk op de website van Untire. Voor zorgverleners is een speciale e-learning beschikbaar over dit onderwerp.

*Het Antoni van Leeuwenhoek is een ENETS geaccrediteerd centrum voor patiënten met NET/NEC kanker en lid van de European Reference Network voor mensen met o.a. zeldzame darmkankersyndromen zoals Lynch en Polyposis.

oncologie

‘Er komt steeds meer aandacht voor Vermoeidheid bij Kanker’

June 8, 2023

Zoeken naar de balans tussen werking en bijwerking

Lisette Saveur is verpleegkundig specialist bij het in kanker gespecialiseerde Antoni van Leeuwenhoek.* Ze werkt sinds haar negentiende in de zorg en is ooit begonnen met een inservice-A opleiding in het AZL (nu LUMC). Daarna werkte ze in verschillende functies bij het VUmc. Toch trok de praktische kant van het vak haar meer en inmiddels is ze verpleegkundig specialist gespecialiseerd in neuro-endocriene tumoren en erfelijke darmkanker.

Sluipende aandoening

‘De functie van verpleegkundig specialist bij het NET/NEC centrum was destijds nieuw, wat inhield dat ik veel vrijheid kreeg om de zorg behandeling in te vullen. Doorgaans heb ik meer tijd voor de patiënt dan een medisch specialist, vooral voor het overdragen van kennis over hun specifieke aandoening en de impact hiervan op hun leven. Wat ik daarbij onder andere heel belangrijk vind is leefstijl, voeding en omgaan met vermoeidheid bij kanker.’

Vermoeidheid bij Kanker

Een relatief vaak voorkomende klacht bij kanker is vermoeidheid. ‘Het “Ik ben zo verschrikkelijk moe en kan ik daar iets aan doen?” is een veel gehoord probleem.’ Lisette legt uit dat er met de groeiende aandacht voor de kwaliteit van leven, ook steeds meer zorg voor vermoeidheid bij kanker komt. ‘Het is nog niet zo dat we vermoeidheid tijdens het multidisciplinair overleg bespreken. Je kunt het niet medisch behandelen. Maar het wordt in groeiende mate onderkent als probleem, vooral door verpleegkundig specialisten, oncologieverpleegkundigen en de jongere generatie artsen. Neemt niet weg dat meer kennis over het hoe en waarom van vermoeidheid belangrijk is voor iedereen in het zorgproces. In het centrum Kwaliteit van Leven van het Antoni van Leeuwenhoek is er absoluut ruimte voor, en tijdens mijn spreekuur besteden we er desgewenst aandacht aan. Gelukkig spreken patiënten hun vermoeidheidsklachten ook steeds vaker uit.’

Bent u een zorgverlener en wilt u meer weten over vermoeidheid bij kanker? > schrijf u dan in voor de e-learning.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Tired of Cancer.

bedrijfsinformatie

Minder behandelmogelijkheden voor patiënten met kanker zorgelijk

May 16, 2023

Als het aan een groep Nederlandse oncologen ligt komen er minder innovatieve behandelingen beschikbaar voor patiënten met kanker, viel recent te lezen in het FD. Zij willen strengere eisen voor de effectiviteit van medicatie tegen kanker. Hierdoor komen minder behandelingen in de basisverzekering terecht en zijn dus voor geen enkele patiënt meer toegankelijk. MSD maakt zich zorgen om impact van deze ontwikkeling voor de zorg voor patiënten met kanker in Nederland.

Afgelopen april stemde de beroepsvereniging voor medisch oncologen (NVMO) tijdens een ledenvergadering over aanscherping van deze zogeheten PASKWIL-criteria. Tot onze verbijstering stemde een krappe meerderheid van de aanwezige oncologen vóór aanscherping van de criteria. Helaas volgde deze week ook de beroepsvereniging voor longartsen (NVALT) dit voorbeeld.

Dat is slecht nieuws voor veel patiënten: als deze aanpassing werkelijkheid wordt, zullen 20% minder behandelingen als voldoende werkzaam worden beoordeeld, heeft de koepel van kankerpatiëntenorganisaties NFK onlangs uitgerekend. Ze worden daardoor niet (meer) vergoed door zorgverzekeraars en zijn voor geen enkele patiënt meer toegankelijk. Het gaat hierbij niet alleen om nieuwe middelen maar ook om het terugtrekken van bestaande behandelopties. Arts en patiënt wordt dus de keuze voor een mogelijk levensreddende behandeling ontnomen. De keuze voor een individuele behandeling hoort wat MSD betreft in de spreekkamer thuis.

Over wat voor keuzes hebben we het dan? Een voorbeeld is de kans dat een behandeling aanslaat. Straks kan een behandeling alleen nog worden voorgeschreven als die de kans op terugkeer van de ziekte met 40% verlaagt – in plaats van 30% zoals nu het geval is. Is die kans kleiner? Dan wordt de behandeling niet langer vergoed en kan deze überhaupt niet worden overwogen door een arts. Oftewel: dan heb je als Nederlandse patiënt geen recht op die innovatieve kankerbehandeling.

Als geneesmiddelenbedrijf zijn we onderdeel van ons gezondheidsstelsel en willen we een toekomstbestendig stelsel en kwalitatief goede, toegankelijke en betaalbare zorg. Om die reden maken we met de overheid afspraken over een maatschappelijk verantwoorde prijs voor onze geneesmiddelen. De wens om iets te doen aan de kosten van kanker begrijpen wij volkomen, maar tegelijkertijd willen we verlies van levens en gezondheid door kanker blijven terugdringen. Het inperken van mogelijk levensreddende behandelopties is daarvoor niet de oplossing.

Dit besluit heeft grote impact op de zorg voor patiënten met kanker. Daarom zijn we van mening dat ook het belang van andere zorgverleners, patiënten en wetenschappers zorgvuldig moet worden meegewogen. Meer dialoog en betere samenwerking zijn hierbij onmisbaar. Het is tijd voor een brede discussie waarbij alle betrokken partijen kunnen reageren op deze ontwikkeling voordat deze maatregel werkelijkheid wordt. Anders zijn de gevolgen voor Nederlandse patiënten met kanker niet te overzien.

MSD gaat hierover graag in gesprek met alle relevante partijen.

Meer weten? Lees ook het bericht van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen over dit onderwerp.

ESG

Solutions for Healthy Communities programma

May 2, 2023

MSD werkt in Nederland met ruim 5000 medewerkers aan gezondheid voor mens en dier. Dit doen wij vanuit 4 locaties in Nederland: Boxmeer, De Bilt, Haarlem en Oss.

Wij doen ook graag iets terug voor de omgeving waarin wij ons werk doen, en dit hebben wij ook vastgelegd in onze ESG-strategie.

Sinds dit jaar heeft MSD het programma Solutions for Healthy Communities gelanceerd. Met dit programma bieden wij financiële ondersteuning voor projecten van non-profit organisaties die zich richten op het bevorderen van gezondheid en/of gezondsheidszorg nabij de locaties waar MSD actief is.

Is Solutions for Healthy Communities iets voor jouw organisatie? Lees dan verder!

Duur van het programma: 2 jaar
Financiële ondersteuning van 50-300K USD
Deadline voor het indienen van projecten: 2 juni 2023
Meer (Engelstalige) informatie (inclusief formulier om projecten in te dienen)

Vragen? Stuur een bericht naar Monique Jonkheid

HPV

Kankers veroorzaakt door HPV, samen kunnen we ze elimineren

April 26, 2023

Vlak voor de World Immunization Week (24-30 april), de week waarin de WHO het belang benadrukt van gezamenlijke actie om mensen met vaccins te beschermen tegen vermijdbare ziektes, kwam de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) met een noodkreet. Volgens de RVS, een belangrijk adviesorgaan voor de overheid, ‘is het fundament onder de publieke gezondheidszorg in Nederland zwak, wankel en kwetsbaar. Er wordt schokkend weinig geld uitgegeven, het is vrijblijvend en versnipperd geregeld en te veel gericht op de korte termijn’¹.

In dezelfde week berichtte Unicef dat het vertrouwen in vaccins in Nederland met 20% is gedaald, volgens Unicef vanwege desinformatie, afnemend vertrouwen in expertise en politieke polarisatie².

Het zijn twee berichten die ons allemaal wakker zouden moeten schudden. Waarom? Omdat ze gaan over jouw gezondheid en die van je kinderen, ouders, vrienden. Qua gemiddelde levensverwachting is Nederland afgezakt van een koppositie in de EU naar de middelmoot, schrijft de RVS. Zou dat kunnen samenhangen met het feit dat Nederland in 2018, na Malta in 2017, in de hele EU procentueel het minste geld uitgaf aan vaccinaties? We besteedden er dat jaar slechts 0,09% van ons zorgbudget aan³…

Torenhoge druk

Beide berichten verschenen in dezelfde week waarin ook bekend werd dat een Nederlands meisje is overleden aan de gevolgen van mazelen. Iedereen kent het vaccin tegen mazelen wel. Maar nog altijd veel minder bekend bij het grote publiek is de winst die te behalen is met het voorkomen van HPV-gerelateerde ziekte – HPV staat voor ‘humaan papillomavirus’⁴.

Het kan gaan om verschillende soorten kanker, zoals baarmoederhalskanker, vulvakanker en anuskanker. Of om voorstadia van kanker die enorm belastend kunnen zijn voor patiënten. Of om genitale wratten. Allemaal aandoeningen waartegen ik iedereen zou willen beschermen. En allemaal aandoeningen die de torenhoge druk op ons zorgstelsel alleen maar verder opvoeren. Oók financieel. Ik noem de behandelkosten van genitale wratten als voorbeeld: ongeveer 9 miljoen euro per jaar⁵.

Door het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker werden in 2021 ruim 6.000 vrouwen opgespoord met (een voorstadium van) baarmoederhalskanker⁶. Jaarlijks krijgen in Nederland nu zo’n 1.100 vrouwen en 400 mannen kanker door HPV⁷. Hoe mooi zou het zijn als we ook in Nederland in 2030 de HPV-vaccinatiegraad die momenteel op ongeveer 65% voor meisjes ligt⁷ kunnen verhogen naar de 90% die volgens de Taskforce Nederland HPV-vrij nodig is om baarmoederhalskanker in 2035 tot een zeldzame ziekte te maken⁸?

Hartverscheurend

Mijn jongste dochter krijgt binnenkort haar HPV-vaccin, mijn oudste kreeg het vaccin al eerder. Miljoenen kinderen en jongvolwassenen kunnen er in ons land inmiddels van profiteren, maar nog lang niet iedereen weet dat. Zou het helpen als iedereen wist dat drie van mijn vriendinnen baarmoederhalskanker hebben moeten doormaken? Twee van hen konden daarna geen kinderen meer krijgen. “Ik kan nooit achterom kijken”, zei één van hen laatst tegen me. Hartverscheurend vind ik dat. Hadden we dat HPV-vaccin vroeger, toen wij jong waren, ook al maar gehad…

Elimineren

Kanker voorkomen met een vaccin. Vormen van kanker zelfs helemaal elimineren met behulp van vaccinatieprogramma’s. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn, maar het kan tegenwoordig echt. Met dank aan de focus op innovatie binnen de wetenschap, zodat er een steeds betere bescherming mogelijk is tegen HPV.

Maar ook met dank aan de bedrijven, waaronder ‘mijn’ MSD, die ervoor zorgen dat deze vaccins beschikbaar zijn voor iedereen die daarvoor in aanmerking komt. Zodat uiteindelijk zoveel mogelijk kinderen en zoveel mogelijk jongvolwassenen, zo goed mogelijk beschermd zijn tegen door HPV veroorzaakte ziekte.

Preventie door samenwerken

We moeten het samen doen, daar pleiten ook de WHO en de RVS voor. Meer investeren in ziektepreventie, dus óók in vaccins. Zorgen voor meer bewustwording onder de bevolking. In gezamenlijkheid het tegenovergestelde doen van ’vrijblijvend, versnipperd en richten op de korte termijn’.

Laten we de kans om HPV-gerelateerde aandoeningen te elimineren samen aanpakken. Nu. Zodat onze kinderen nooit hoeven door te maken wat mijn drie vriendinnen is overkomen. Bij MSD zijn we er klaar voor. Hoe dat precies zit? Daarover vertel ik je heel graag meer bij een (lekkere!) kop koffie.

Hanne Gerritsen

Director Business Unit Vaccines, MSD Nederland

Bronnen

NRC (geraadpleegd op 21 april 2023)
UNICEF (geraadpleegd op 26 april 2023)
Faivre et al. 2021. Immunisation funding across 28 European countries (geraadpleegd op 21 april 2023)
RIVM (geraadpleegd op 21 april 2023)
Huisarts & Wetenschap (geraadpleegd op 21 april 2023)
IKNL – Monitor bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker (geraadpleegd op 21 april 2023)
KWF (geraadpleegd op 21 april 2023)
RIVM (geraadpleegd op 26 april 2023)
Persbericht Taksforce Nederland HPV-vrij, 17 november 2020 (geraadpleegd op 26 april 2023)

NL-NON-02301