Vlak voor de World Immunization Week (24-30 april), de week waarin de WHO het belang benadrukt van gezamenlijke actie om mensen met vaccins te beschermen tegen vermijdbare ziektes, kwam de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) met een noodkreet. Volgens de RVS, een belangrijk adviesorgaan voor de overheid, ‘is het fundament onder de publieke gezondheidszorg in Nederland zwak, wankel en kwetsbaar. Er wordt schokkend weinig geld uitgegeven, het is vrijblijvend en versnipperd geregeld en te veel gericht op de korte termijn’¹.

In dezelfde week berichtte Unicef dat het vertrouwen in vaccins in Nederland met 20% is gedaald, volgens Unicef vanwege desinformatie, afnemend vertrouwen in expertise en politieke polarisatie².  

Het zijn twee berichten die ons allemaal wakker zouden moeten schudden. Waarom? Omdat ze gaan over jouw gezondheid en die van je kinderen, ouders, vrienden. Qua gemiddelde levensverwachting is Nederland afgezakt van een koppositie in de EU naar de middelmoot, schrijft de RVS. Zou dat kunnen samenhangen met het feit dat Nederland in 2018, na Malta in 2017, in de hele EU procentueel het minste geld uitgaf aan vaccinaties? We besteedden er dat jaar slechts 0,09% van ons zorgbudget aan³…

Torenhoge druk

Beide berichten verschenen in dezelfde week waarin ook bekend werd dat een Nederlands meisje is overleden aan de gevolgen van mazelen. Iedereen kent het vaccin tegen mazelen wel. Maar nog altijd veel minder bekend bij het grote publiek is de winst die te behalen is met het voorkomen van HPV-gerelateerde ziekte – HPV staat voor ‘humaan papillomavirus’⁴.

Het kan gaan om verschillende soorten kanker, zoals baarmoederhalskanker, vulvakanker en anuskanker. Of om voorstadia van kanker die enorm belastend kunnen zijn voor patiënten. Of om genitale wratten. Allemaal aandoeningen waartegen ik iedereen zou willen beschermen. En allemaal aandoeningen die de torenhoge druk op ons zorgstelsel alleen maar verder opvoeren. Oók financieel. Ik noem de behandelkosten van genitale wratten als voorbeeld: ongeveer 9 miljoen euro per jaar⁵.

Door het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker werden in 2021 ruim 6.000 vrouwen opgespoord met (een voorstadium van) baarmoederhalskanker⁶. Jaarlijks krijgen in Nederland nu zo’n 1.100 vrouwen en 400 mannen kanker door HPV⁷. Hoe mooi zou het zijn als we ook in Nederland in 2030 de HPV-vaccinatiegraad die momenteel op ongeveer 65% voor meisjes ligt⁷ kunnen verhogen naar de 90% die volgens de Taskforce Nederland HPV-vrij nodig is om baarmoederhalskanker in 2035 tot een zeldzame ziekte te maken⁸?

Hartverscheurend

Mijn jongste dochter krijgt binnenkort haar HPV-vaccin, mijn oudste kreeg het vaccin al eerder. Miljoenen kinderen en jongvolwassenen kunnen er in ons land inmiddels van profiteren, maar nog lang niet iedereen weet dat. Zou het helpen als iedereen wist dat drie van mijn vriendinnen baarmoederhalskanker hebben moeten doormaken? Twee van hen konden daarna geen kinderen meer krijgen. “Ik kan nooit achterom kijken”, zei één van hen laatst tegen me. Hartverscheurend vind ik dat. Hadden we dat HPV-vaccin vroeger, toen wij jong waren, ook al maar gehad…

Elimineren

Kanker voorkomen met een vaccin. Vormen van kanker zelfs helemaal elimineren met behulp van vaccinatieprogramma’s. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn, maar het kan tegenwoordig echt. Met dank aan de focus op innovatie binnen de wetenschap, zodat er een steeds betere bescherming mogelijk is tegen HPV.

Maar ook met dank aan de bedrijven, waaronder ‘mijn’ MSD, die ervoor zorgen dat deze vaccins beschikbaar zijn voor iedereen die daarvoor in aanmerking komt. Zodat uiteindelijk zoveel mogelijk kinderen en zoveel mogelijk jongvolwassenen, zo goed mogelijk beschermd zijn tegen door HPV veroorzaakte ziekte.

Preventie door samenwerken

We moeten het samen doen, daar pleiten ook de WHO en de RVS voor. Meer investeren in ziektepreventie, dus óók in vaccins. Zorgen voor meer bewustwording onder de bevolking. In gezamenlijkheid het tegenovergestelde doen van ’vrijblijvend, versnipperd en richten op de korte termijn’.

Laten we de kans om HPV-gerelateerde aandoeningen te elimineren samen aanpakken. Nu. Zodat onze kinderen nooit hoeven door te maken wat mijn drie vriendinnen is overkomen. Bij MSD zijn we er klaar voor. Hoe dat precies zit? Daarover vertel ik je heel graag meer bij een (lekkere!) kop koffie.

Hanne Gerritsen

Director Business Unit Vaccines, MSD Nederland

Bronnen

1. NRC (geraadpleegd op 21 april 2023)
2. UNICEF (geraadpleegd op 26 april 2023)
3. Faivre et al. 2021. Immunisation funding across 28 European countries (geraadpleegd op 21 april 2023)
4. RIVM (geraadpleegd op 21 april 2023)
5. Huisarts & Wetenschap (geraadpleegd op 21 april 2023)
6. IKNL – Monitor bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker (geraadpleegd op 21 april 2023)
7. KWF (geraadpleegd op 21 april 2023)
8. RIVM (geraadpleegd op 26 april 2023)
9. Persbericht Taksforce Nederland HPV-vrij, 17 november 2020 (geraadpleegd op 26 april 2023)

NL-NON-02301