HPV Awareness Day
March 4, 2025

Dit jaar is het 50 jaar geleden dat mijn grootmoeder overleed aan de gevolgen van baarmoederhalskanker. Gelukkig leven we inmiddels in andere tijden en is veel meer mogelijk om je tegen deze ziekte te helpen beschermen. Vaccinatie, screening, behandeling – het is in Nederland allemaal beschikbaar.
Klus geklaard, zou je denken, exit baarmoederhalskanker. Maar helaas. Een opvallende bevinding uit het onlangs gepubliceerde landenprofiel over kanker1 is dat het aantal levensjaren dat door kanker verloren gaat in Nederland een dalende trend laat zien, behalve bij baarmoederhalskanker, daar is de trend juist stijgend. Een andere observatie is de bedroevend lage deelname aan het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker – slechts 46% van de opgeroepen vrouwen deed in 2022 mee.
Elk jaar opnieuw kun je op HPV Awareness Day een verhaal maken over de lage vaccinatiegraad voor HPV, het virus dat de oorzaak is van o.a. baarmoederhalskanker. Of over de deelname aan het bevolkingsonderzoek. Het zijn allebei belangrijke manieren om het risico op baarmoederhalskanker te verkleinen. En het zijn voorwaarden om uiteindelijk baarmoederhalskanker te elimineren. Dan moet 90% van de meisjes voor hun 15e jaar gevaccineerd zijn en 70% van de vrouwen meedoen aan het bevolkingsonderzoek. De andere voorwaarde is dat in 90% van de gevallen de voorstadia van baarmoederhalskanker behandeld worden2.
Meer verloren levensjaren door HPV -het is een treurige constatering voor een ziekte waartegen een paar prikjes helpen beschermen, of die je dankzij screening in vroeg stadium kunt opsporen. De diagnose wordt zo’n 800 keer per jaar gesteld, en ca. 250 keer leidt hij tot de dood3. Tel daarbij de gevallen waarin het uitstrijkje een voorstadium van baarmoederhalskanker opspoort en je weet hoeveel levens elk jaar weer op hun kop staan. Buiten alle emoties leidt dit tot druk op ons zorgstelsel en tot arbeidsverzuim. Het zijn immers vooral de vrouwen in de ‘werkzame leeftijd’ die de ziekte krijgen.
Het is allemaal niet nodig. Vaccinatie is gewoon beschikbaar en reken maar dat mijn kinderen die vaccinatie straks krijgen – ik moet er niet aan denken dat zij later te maken krijgen met een ziekte die je dankzij een paar prikjes kunt voorkomen! Ik heb de vaccinatie zelf overigens ook gehaald – al was het maar omdat ik mijn kinderen niet wil opzadelen met de verhalen die mijn moeder mij vertelde over haar jeugd. Over de ziekte en het overlijden van haar moeder en de ontreddering die daarop volgde.
Onafhankelijk van beleidsmatige stappen om HPV te elimineren – we kunnen al zoveel zelf doen door mee te doen aan het bevolkingsonderzoek en te vaccineren tegen HPV. Als we dat nu eens wat fanatieker gingen doen, dan volgt die eliminatie (bijna) vanzelf!
Judith Zuijderhoudt
Director Policy, Communications & Population Health
Referenties:
1. OECD Landenrapport Nederland (gezien op 21 februari 2025)
2. WHO Cervical Cancer Elimination Initiative (gezien op 21 februari 2025)
3. RIVM (gezien op 27 februari 2025)
NL-NON-03018