Om rivierblindheid in ontwikkelingslanden uit te roeien doneert MSD het geneesmiddel Mectizan. Sinds 1987 zijn daarvoor bij MSD in Haarlem miljarden tabletjes gemaakt en Michael Oladusu (56) werkt daar al ruim 22 jaar als Operator aan mee. Iedere werkdag is voor hem speciaal en daar heeft hij een zeer persoonlijke reden voor.
In Afrika, Latijns-Amerika en Jemen lopen jaarlijks meer dan 100 miljoen mensen het risico om rivierblindheid op te lopen. Na de beet van een zwarte vlieg die zich ophoudt bij rivieren, komen larven van minieme wormpjes via de steekwond in de bloedbaan. Mensen met rivierblindheid kampen met ernstige jeuk en worden vaak blind, ziekteverschijnselen als gevolg van stervende larven die een aaneenschakeling van ontstekingsreacties veroorzaken. Mectizan (werkzame stof: ivermectine) doodt de larven en verlamt de volwassen wormpjes, zodat die zich niet meer kunnen voortplanten. Zo wordt voorkomen dat mensen ziek worden.
‘Ziekte van de rivier’
De enige Mectizan-fabriek ter wereld staat in Haarlem, daar worden alle tabletten geproduceerd en verpakt door een klein, ervaren team. “We voelen ons allemaal heel erg betrokken bij ons werk”, vertelt teamlid Michael Oladosu. “Iedereen staat voor elkaar klaar en we helpen elkaar waar en wanneer dat nodig is. Waar ons teamwork toe leidt? Sinds 2019 kunnen we als team meer dan een miljard tabletten per jaar maken, dit jaar behaalden we die mijlpaal al op 7 november…”
Voor Michael is zijn werk bij MSD extra speciaal. Zijn familie komt uit Nigeria, het meest endemische (met de meeste geografische verspreidingsgebieden) land voor rivierblindheid ter wereld. “Dertig jaar geleden kwam ik naar Nederland, ik ontmoette de liefde van mijn leven, we stichtten ons gezin en door een samenloop van omstandigheden vond ik uiteindelijk een fijne baan bij MSD.”
“Ik werkte vier jaar in het Mectizan-team toen ik op familiebezoek was in Nigeria. Mijn familie leeft in een afgelegen dorp bij een rivier en mijn moeder vertelde toen over twee ooms die getroffen waren door de ‘ziekte van de rivier’. Pas later, toen ik weer terug was in Nederland, viel het kwartje: met mijn werk draag ik direct bij aan de strijd tegen de ziekte die mijn ooms blind hebben gemaakt!”
“Alsof het zo heeft moeten zijn. Sinds ik dit weet voelt iedere werkdag voor mij als een geschenk. Als ik bij MSD aankom om te gaan werken voel ik me anders, opgewekt, vrij in mijn hoofd, vol energie. Puur door het feit dat ik mag bijdragen aan het voorkomen van ziekte bij mensen die geen geld hebben voor dit geneesmiddel en het mede door ons werk en MSD tóch krijgen!”
Mectizan Donatie Programma
Zij die Mectizan het meest nodig hebben, zijn het minst in staat om ervoor te betalen. Daarom kondigde MSD in 1987 aan om het geneesmiddel te gaan doneren voor behandelingen in landen waar de ziekte voorkomt, ‘for as long as needed, to as many as needed.’
Het Mectizan Donatie Programma, een samenwerkingsverband tussen MSD, WHO, UNICEF en andere organisaties heeft inmiddels de behandeling mogelijk gemaakt van vele miljoenen mensen. Talloze gevallen van blindheid zijn voorkomen en lokale economieën bloeiden mede daardoor weer op. Kinderen hoefden immers niet meer voor hun hulpbehoevende (groot-)ouders te zorgen en miljoenen hectares vruchtbaar akkerland konden opnieuw in gebruik worden genomen. Michael heeft het allemaal met eigen ogen zien gebeuren. “Jongere mensen krijgen de ziekte van de rivier nu niet meer.”
Nederland is nu zijn thuis, maar de bescheiden en goedlachse MSD-operator is nog altijd zeer betrokken bij het wel en wee van zijn naasten in Nigeria. Zo droeg hij bij aan de komst van een watervoorziening, een kilometer van de ‘ziekmakende’ rivier. Ook stuurt hij iedere maand wat geld, zodat kinderen naar school kunnen.
“Ik vind dat de wereld wakker moet worden en dingen eerlijker moet gaat delen. Zodat er nog veel meer geneesmiddelen terechtkomen bij mensen zoals m’n ooms. Een leeft er nog, hij is nu 95 en blind sinds zijn veertigste. Sindsdien is zijn leven en dat van zijn hele familie, allemaal boeren, heel zwaar. Ik kijk ernaar uit om hem weer te ontmoeten. Liefst al tijdens zijn leven op aarde, en anders daarna…”
Goed nieuws
In 2013 kreeg Colombia als eerste land ter wereld de officiële bevestiging dat rivierblindheid in eigen land was uitgeroeid. En inmiddels zijn ook Ecuador, Mexico en Guatemala vrij van rivierblindheid. Studieresultaten lijken uit te wijzen dat de ziekte na 15 à 17 jaar behandelen niet of nauwelijks meer terugkomt. Daarmee, en dankzij de voortgaande Mectizan-donaties van MSD, komt de wereldwijde uitroeiing van rivierblindheid in zicht.
Ook uit Nigeria kwam er begin dit jaar goed nieuws. Michael: “Voor vier extra staten heeft men, 27 jaar na de start van het Mectizan Donatie Programma, besloten om te stoppen met het massaal toedienen van Mectizan. Een beslissing die bijna 19 miljoen mensen aangaat! In deze staten is de overdracht van rivierblindheid onderbroken en daarom kan behandeling daar worden gestopt.”
“Dit is de grootste stop-behandelingsbeslissing in de geschiedenis van de wereldwijde campagne tegen rivierblindheid en komt bovenop eerdere behandelsuccessen in Nigeria. Vandaag de dag hebben meer dan 28 miljoen mensen in Nigeria geen behandeling meer nodig. Kijk, daar doen mijn Haarlemse MSD-teamgenoten en ik het allemaal voor!”