Ik weet niet waarom het zo heet, maar een B1-woord is een makkelijk woord. Een woord dat ieder kind in groep 8 van de lagere school begrijpt. In deze blog, pardon brief, staan bijna alleen maar B1-woorden.* Waarom? Omdat ik wil dat iedereen die dit leest, het ook helemaal begrijpt. Want er staat iets heel belangrijks in!
In Nederland hebben bijna twee miljoen mensen van 16 jaar en ouder moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Meestal zijn dit[1]
- oudere mensen
- mensen met mentale problemen
- mensen met een laag inkomen of lage opleiding en
- mensen die niet zo goed Nederlands kunnen, bijvoorbeeld omdat ze nog niet zo lang in ons land wonen.
Nog veel meer Nederlanders, ongeveer één op de drie, hebben beperkte – nu volgt een woord dat niet B1 is – gezondheidsvaardigheden. Deze enorme groep mensen vindt het moeilijk om informatie te vinden en te gebruiken. Informatie die te maken heeft met hun eigen gezondheid. Of met de gezondheid van familieleden, vrienden of andere mensen voor wie zij goed willen zorgen.
Goedbedoelde uitleg
Al deze mensen begrijpen niet, of onvoldoende, hoe ze kunnen voorkomen dat zij of anderen ziek worden. Of als ze al ziek zijn, wat ze kunnen doen tegen die ziekte. Zij beseffen bijvoorbeeld niet hoe belangrijk gezond eten, drinken en bewegen is. Of dat je gratis, veilig en zonder pijn een prik kunt krijgen waardoor de kans veel kleiner wordt dat je bepaalde ernstige ziektes krijgt. Of dat medicijnen precies gebruikt moeten worden zoals de dokter, apotheker of drogist heeft uitgelegd.
Juist bij dat uitleggen gaat het vaak fout. In de spreekkamer of bij de balie. Maar ook in de krant, op internet of op de televisie. Als slimme dokters, wetenschappers of ministers weer eens komen uitleggen wat we nu weer het beste kunnen doen in de strijd tegen corona. Nog veel vaker gaat het fout op Facebook, Twitter, Instagram, enzovoort, daar waar iedereen maar kan schrijven wat die wil.
Ik weet zeker dat al die uitleg goed bedoeld is. Toch leidt die niet begrepen informatie tot onnodige sterfgevallen. En worden mensen ernstig ziek en moeten ze naar het ziekenhuis. Ik schrok toen ik de harde cijfers en feiten zag, onder meer op www.pharos.nl.
Meer mensen beter helpen
In gesprekken over de aanpak van ziektes zoals kanker, suikerziekte, astma én COVID-19 gaat het nog veel te weinig over heldere taal als onderdeel van een mogelijke oplossing. Want dat is het! We kunnen en we moeten nog veel meer mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden, nog veel beter gaan helpen. Moeilijke dingen makkelijker uitleggen.
Hou het simpel. Met B1-woorden, korte zinnen en met eenvoudig te begrijpen video’s en plaatjes. Of met bijsluiters in medicijnverpakkingen die meteen beginnen met de informatie die een patiënt moet weten én wil lezen. Dat is nu (nog) niet zo, omdat er volgens de wet eerst allemaal algemene dingen in de bijsluiter moeten staan.
[1] Website Stichting Lezen – Laaggeletterde heeft vaker geen werk – Stichting Lezen – laatst geraadpleegd op 15 maart 2022