De toegang tot innovatieve kankermedicijnen kan én moet sneller
September 28, 2022
Het aantal mensen met kanker dat de eerste vijf jaar na de diagnose nog leeft, is gestegen. Dat geldt ook voor het aantal mensen dat de eerste tien jaar in leven blijft, bleek vorige maand uit cijfers van de Nederlandse Kankerregistratie, die beheerd wordt door het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). De overlevingskans van kankerpatiënten steeg in de periode van 2011 tot en met 2020 ten opzichte van de tien jaar daarvoor. Tussen 2011 en 2020 bleef 66 procent van de mensen minimaal vijf jaar in leven nadat er kanker was vastgesteld. In de tien jaar daarvoor was dat percentage nog 58 procent.
Goed nieuws
“Dat is natuurlijk een prachtige ontwikkeling. En ook noodzakelijk, want afgelopen jaar kregen maar liefst 124.000 Nederlanders te horen dat ze kanker hebben. Gelukkig weten we steeds beter hoe we kanker kunnen voorkomen of de ziekte in al een vroeg stadium vast te stellen. Ook is er veel veranderd in het aanbod van innovatieve behandelingen, zoals doelgerichte therapie en immuuntherapie,” aldus Leo Mallmann, managing director bij MSD Nederland.
Wereldberoemde behandeling van Nederlandse bodem
Ook MSD ontwikkelt innovatieve behandelmethoden tegen kanker die bij kunnen dragen aan een langer leven of een betere kwaliteit van leven. De basis voor een van die methoden, immuuntherapie, werd gelegd in Nederland – in het Brabantse Oss om precies te zijn. Begin deze eeuw ontstond het idee om je eigen afweersysteem in te zetten tegen kanker en het werd onder andere door onderzoekers uit Oss verder onderzocht en uitgewerkt. Oss speelt nog altijd een belangrijke rol bij de productie van ons geneesmiddel voor immuuntherapie.
Toekomst
“De komende jaren blijven we innoveren in de immuno-oncologie, onder meer via een grootschalig onderzoeksprogramma naar de behandeling van 30 tumortypen. Ook kijken we altijd naar mogelijkheden om onze portefeuille te versterken met nieuwe middelen die het verschil kunnen maken bij het behandelen van kanker. En onze verantwoordelijkheid stopt niet na de behandeling: we zetten ons samen met zorgprofessionals, patiënten en patiëntenorganisaties in om de levenskwaliteit van mensen met én na kanker te verbeteren.”
Belang van innovatie
We leven in een tijdperk van grote wetenschappelijke en technologische vooruitgang. Moderne technologieën geven de zorgkwaliteit de komende jaren een enorme boost. Hierdoor kunnen we de komende jaren veel nieuwe geneesmiddelen ontwikkelen, ook voor aandoeningen waar nu nog geen effectieve behandeling voor is. Dat geldt zeker ook voor behandelingen tegen kanker.
500 dagen
“Dat vraagt wel van ons allemaal dat we vooruit blijven kijken en onverminderd investeren in innovaties,” aldus Mallmann. “Want nieuwe geneesmiddelen zijn er niet zomaar. Het duurt gemiddeld twaalf jaar om een nieuw geneesmiddel te ontwikkelen en bij de patiënt te krijgen, gerekend vanaf de eerste onderzoeken tot aan registratie.”
Dat geldt voor slechts 10% van de middelen, want ruim 90% van de innovaties haalt de eindstreep niet. En gebeurt het wel, dan is het middel vaak nog lang niet bij de patiënt: geneesmiddelenbedrijven wachten soms jaren op vergoeding van nieuwe middelen, omdat vaak lang wordt onderhandeld over een prijsakkoord. De Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen heeft becijferd dat de gemiddelde doorlooptijd bij dure geneesmiddelen inmiddels is opgelopen tot vijfhonderd dagen. En dat traject lijkt in Nederland steeds meer tijd te gaan kosten.
Een zorgelijke ontwikkeling volgens Leo Mallmann. “Al die innovaties zorgen ervoor dat we kanker steeds vroeger kunnen opsporen en steeds nauwkeuriger kunnen bepalen welke behandeling voor welke patiënt het meest geschikt is. Nu dreigt een situatie te ontstaan waarin we straks precies weten wat een patiënt nodig heeft maar we hem of haar niet kunnen behandelen omdat het middel niet beschikbaar is in Nederland. Of voor het ene type kanker wel maar het andere niet. En dat voor een ziekte waar krijgt 1 op de 3 Nederlanders op enig moment mee te maken krijgt. Dat is gewoon niet uit te leggen aan al die mensen die hierdoor worden geraakt.” Het beeld dat Mallmann schetst is niet uit de lucht gegrepen. Vaak stellen bedrijven nog niet goedgekeurde medicijnen in Nederland ter beschikking aan patiënten, zonder daarvoor een vergoeding te ontvangen. Ook na goedkeuring doneren de bedrijven nog medicijnen, in afwachting van een akkoord over de prijs en de vergoeding van het middel, maar half september schreef het Financieele Dagblad over een farmaceut die een nieuw kankermedicijn dat nog moet worden goedgekeurd, niet langer gratis ter beschikking kan stellen aan Nederlandse patiënten.. “Als grootste geneesmiddelenbedrijf van Nederland staan wij voor onze patiënten. En soms komt het voor dat we voor behandelingen patiënten naar Duitsland of België moeten sturen. Dat doet pijn, maar deze ernstig zieke mensen moeten geholpen worden. Het is toch cru als een land als Nederland, dat internationaal bekend staat om zijn goede zorg, innovatieve geneesmiddelen niet beschikbaar maakt voor patiënten”
Snellere toegang
Wat zou volgens Mallmann helpen om de toegang tot nieuwe kankerbehandelingen te versnellen? “Ik heb hiervoor een aantal jaar in Duitsland gewerkt. Daar gaat dit proces een stuk sneller. Natuurlijk hebben we hier in Nederland een ander zorgstelsel maar laten we vooral leren van de landen om ons heen. Wij gaan hierover graag in gesprek met alle belanghebbenden”