Cervical Cancer Elimination Day: een wereld te winnen

November 17, 2024

Vandaag is het Cervical Cancer Elimination Day, een mooi moment om te kijken hoe Nederland ervoor staat met de eliminatie van baarmoederhalskanker, een ziekte die elk jaar 900 vrouwen¹ treft en die wordt veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Tegen dit virus bestaat vaccinatie. Eliminatie is mogelijk, maar dan moet de vaccinatiegraad bij meisjes minimaal 90% zijn, moet minimaal 70% van de opgeroepen vrouwen deelnemen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker en moet 90% van de vrouwen met een voorstadium van kanker of kanker adequaat worden behandeld².

In Nederland valt een wereld te winnen. Nog niet de helft van de opgeroepen vrouwen laat zich screenen³ en de HPV-vaccinatiegraad is te laag bij meisjes (60,1%) en jongens (54,1%)⁴. Ik begrijp daar niets van – dat je het risico op HPV-gerelateerde kanker kunt verkleinen met vaccinatie en dat niet iedereen die mogelijkheid grijpt.

Er zijn landen waar HPV-eliminatie hoge prioriteit heeft, zoals Australië⁵ en Zweden⁶. En in Schotland⁷ heeft onderzoek aangetoond aan dat baarmoederhalskanker niet meer voorkomt bij vrouwen die tegen HPV zijn ingeënt op de leeftijd van 12/13 jaar. Het zijn landen waar aantoonbaar vooruitgang wordt geboekt en waar het moment in zicht komt dat baarmoederhalskanker geen bedreiging meer is voor de volksgezondheid.

In Nederland hebben we alles in huis om echt stappen te gaan zetten. Het voorkómen van HPV-kankers is onderdeel van de Nationale Kanker Agenda⁸, en baarmoederhalskanker en andere HPV-kankers zijn steeds vaker onderwerp van het publieke debat. Er verschijnen bijna wekelijks artikelen in kranten en tijdschriften over patiënten met HPV-kankers en artsen die deze patiënten behandelen, patiëntenorganisaties laten van zich horen en in de Tweede Kamer worden regelmatig vragen gesteld over dit onderwerp. Daarnaast is het RIVM zeer actief met alles dat met HPV en vaccinatie te maken heeft – dat gaat van inhaalcampagnes tot en met voorlichting over HPV en vaccinatie.

Het lijkt daarmee een kwestie van tijd voordat de eliminatie van baarmoederhalskanker ook in Nederland een prioriteit is – met daarmee in de slipstream hopelijk ook de andere HPV-kankers. Want vergis je niet, elk jaar krijgen in Nederland ca. 1200 vrouwen en 400 mannen een HPV-gerelateerde kanker, en meer dan 400 van hen overlijden aan de gevolgen hiervan⁹. Deze getallen zijn des te zuurder omdat je het risico op deze HPV-gerelateerde kankers grotendeels kunt verkleinen met condoomgebruik, screening en vaccinatie. Hoe mooi zou het zijn als we van baarmoederhalskanker en alle andere HPV-kankers ziekten van het verleden kunnen maken. Laten we daarvoor alles uit de kast trekken!

Judith Zuijderhoudt
Director Policy, Population Health & Communications

Referenties

https://www.rivm.nl/bevolkingsonderzoek-baarmoederhalskanker/baarmoederhalskanker-hpv (geraadpleegd op 15 oktober 2024)
https://www.who.int/initiatives/cervical-cancer-elimination-initiative (geraadpleegd op 15 oktober 2024)
RIVM: deelname aan bevolkingsonderzoeken kanker verder gedaald. (geraadpleegd op 15 oktober 2024)
Vaccinatiegraad Rijksvaccinatieprogramma Nederland.Verslagjaar 2024, pagina 4 (geraadpleegd op 15 oktober 2024)
Australia: making history by eliminating cervical cancer in Australia and our region. (geraadpleegd op 15 oktober 2024)
Economist Impact: A global blueprint for cervical cancer elimination: learnings from Sweden (geraadpleegd op 15 oktober 2024)
The Lancet: HPV vaccination programme success in Scotland (geraadpleegd op 15 oktober 2024)
Nationale Kankeragenda, pagina 22 (geraadpleegd op 15 oktober 2024)
RIVM: hpv/feiten en cijfers (geraadpleegd op 21 oktober 2024)

NL-NON-02857