“Door met blockchain de reis te monitoren die medicijnen en vaccins afleggen, bieden we patiënten zekerheid en vertrouwen”
Het is 70 jaar geleden dat MSD voet zette op Nederlandse bodem. Inmiddels werken we met zo’n 5.000 collega’s elke dag aan de gezondheid van mens en dier. We zijn van grote positieve invloed op het leven van patiënten, de Nederlandse samenleving en de economie. Bovendien maken we impact vanuit Nederland over grenzen heen: onze geneesmiddelen gaan de hele wereld over en dragen bij aan het leven van mensen in meer dan 140 landen. Bijzondere verhalen over verleden, heden en toekomst maken dit alles tastbaar. Zoals dat van Gaby de Groote, die blockchain inzet om de reis van medicijnen in beeld te brengen. Een effectieve manier om te voorkomen dat er onechte medicijnen in omloop raken of dat er kostbare producten worden weggesluisd naar schimmige webwinkels!
Op het moment dat de medicijnen en vaccins van MSD de magazijnen verlaten, beginnen ze aan een vaak lange en complexe reis. Waarbij onderweg heel wat ‘overstapmomenten’ langskomen – met bijbehorende risico’s. MSD werkt volop aan slimme, digitale oplossingen om die risico’s te beheersen. En veel van dat werk gebeurt vanuit Nederland, vertelt Gaby de Groote. Gaby is lid van het Connected Channel-team van Digital MMD (Merck Manufacturing Division), een Global team dat enkele jaren geleden werd opgericht om digitale oplossingen te vinden voor een meer transparante én veilige distributieketen. “Dat doen we samen met andere farmaceutische bedrijven, distributiepartners, klanten en soms zelfs patiënten, over de hele wereld.”
Risico’s aanpakken
Het initiatief heeft al mooie innovaties opgeleverd. Die allemaal inzoomen op een ander risico, want de uitdagingen verschillen sterk per markt of regio. “In Latijns-Amerika zijn vervalste producten bijvoorbeeld een groot probleem,” zegt Gaby. “In sommige landen kan wel tien tot vijftien procent van de producten die in omloop zijn, onecht zijn.”
Een ander risico is ‘diversion’. Daarbij worden ‘echte’ producten onderweg weggesluisd naar andere en/of onofficiële verkoopkanalen, zoals schimmige webwinkels, waardoor MSD het zicht op (en de controle over) de productveiligheid verliest.
Producten op reis volgen
Verschillende risico’s vragen om verschillende oplossingen. Maar in de kern lijken die vaak op elkaar: als je producten tijdens hun hele reis aantoonbaar kunt volgen, heb je al een belangrijke stap gezet. Veel oplossingen uit de koker van het Connected Channel-team draaien dan ook om het scannen van de barcode op de verpakking van producten, bijvoorbeeld met een mobiele app. Zo kan op elke schakel in de keten worden gelogd dat een bepaalde batch of individuele verpakking is ontvangen.
Reislogboek in blockchain
Maar zoiets heeft alleen zin als alle data die onderweg gelogd en opgeslagen is, zelf óók betrouwbaar is. Daarvoor wordt onder meer gebruik gemaakt van blockchain-technologie. “Het grote voordeel daarvan is dat data die in een zogenoemd ‘blockchain-grootboek’ wordt opgeslagen, niet gewijzigd, weggehaald of vervalst kan worden”, zegt Gaby. “Hoeveel partijen ook gebruik maken van dat grootboek, er is per definitie maar één werkelijkheid. Manipulatie of fraude is letterlijk onmogelijk.”
Iedereen aan boord?
Zo’n ‘blockchain grootboek’ opzetten alleen is echter niet genoeg. “De grote uitdaging is om het laagdrempelig te maken, zodat zoveel mogelijk partijen er makkelijk aan mee kunnen doen,” zegt Gaby. Want het succes van dit type oplossingen staat of valt met hoeveel partijen zich eraan verbinden. “Voor een distributeur is dit alleen interessant als heel veel farmabedrijven zijn aangesloten. En als je wilt dat een product echt tot op het moment van toediening gevolgd kan worden, moet ook een lokale verpleegkundige of zelfs een individuele patiënt ermee kunnen werken.”
Eerste toepassingen: van India tot Hong Kong…
Parallel aan het werk ‘achter de schermen’ kan MSD zelf alvast aan de slag met het ontwikkelen, uitrollen en testen van zulke specifieke toepassingen. “En dat doen we ook volop,” zegt Gaby. “Zo hebben we al een mobiele app die gebruikt wordt om Gardasil – ons vaccin tegen HPV – voor Hong Kong te volgen. Een vergelijkbare app gebruiken we ook al bij immunotherapie Keytruda voor Mexico en Ecuador.”
Sinds februari wordt deze oplossing ook voor Keytruda in India gebruikt. “En dan specifiek voor producten die via zogenoemde Patient Access-programma’s worden verstrekt. Via zulke programma’s worden geneesmiddelen onder bijzondere voorwaarden beschikbaar gesteld. Dat programma wil MSD opschalen, maar dan moeten we wel zeker weten dat die producten niet via een achterdeur verdwijnen en voor veel geld worden doorverkocht.”
…en van Ecuador tot Canada
En zo zijn er meer voorbeelden. In Mexico en Ecuador is een mobiele app geïmplementeerd waarmee verpleegkundigen kunnen verifiëren dat een product ‘echt’ is. “We zijn daar op bezoek geweest en de reacties bij ziekenhuizen zijn heel positief, want vervalste producten zijn daar echt een groot probleem.”
Ondertussen is in Canada een groot pilotproject opgezet voor het inzichtelijk maken van voorraadniveaus bij verschillende partijen. “Daar is de overheid eigenaar van grote hoeveelheden vaccins, die her en der in de keten liggen opgeslagen. De vraag daar is om beter zicht te krijgen op wat er precies in die keten gebeurt. Zodat men bijvoorbeeld met voorraden kan schuiven of actie kan nemen als een bepaalde partij over de gebruiksdatum heen dreigt te gaan.”
Extra zekerheid voor de patiënt
En verder vooruitkijkend ziet Gaby nog veel meer mogelijkheden. “We onderzoeken ook of er een businesscase is om bijvoorbeeld data van temperatuurloggers aan de blockchain toe te voegen. Als extra zekerheid dat medicijnen waarvoor dat aan de orde is, altijd onder gekoelde omstandigheden bewaard zijn.”
En extra zekerheden, daar heb je heel veel aan. “We doen het voor de patiënt. Met dit type oplossingen kunnen we nog beter aantonen dat zij op onze producten kunnen vertrouwen.”